Geçen çarşamba akşamı İstanbul Kanyon’da, o gece açılan yeni bir mağazanın kapısında beni karşılayan birinci şey turuncu renkte bir balkabağı oldu.
Balkabağını elime aldım ve gördüğünüz bu fotoğrafı çektirdim.
Tahmin ettiğiniz üzere bu bir “Halloween balkabağı…”
Size bu balkabağı ve o geceyi anlatmak istiyorum.
Ama evvel biraz gerilere döneceğim…
31 Mart 2017 gecesi mezarda yaşadığım olay
Hayatımın en enteresan gecelerinden birini 31 Ekim 2017 günü Mexico City kentinde yaşadım.
O gece “Dio De Las Muertas’dı…”
Yani “Ölüler Günü…”
Meksika halkı bugünü bir Ölüler Bayramı’na çevirmişti ve o gün herkes kaybettiği yakınlarını bayram havasıyla anıyordu.
Çünkü o gün, İlahın ölmüş yakınlarımıza bir günlüğüne dünyaya dönme müsaadesi verdiğine inanılıyordu.
Bu bayram ABD’de “Halloween”e dönüştü ve son 15 yılda dünyanın her yerine yayılmaya başladı.
Bize ise nedense “Cadılar Bayramı” olarak girdi bu özel gün.
Amerika kıtasından geliyor fakat bu o denli Hristiyanlığa ilişkin bir bayram değil.
Ondan çok eski Pagan devirlere ilişkin bir anma günü.
Oturduğum sitede her 31 Ekim günü kapımız en az 10-15 defa çalınıyor ve küçük çocuklar bizden küçük bonbonlar almaya geliyorlar.
O geceden 4 yıl sonra Dubai Havaalanı’nda yaşadığım olay
Mexico City’deki o geceden 4 yıl sonra ikinci enteresan bir gün daha yaşadım.
Bir yılbaşı tatili için Dubai’ye gitmiştim ve sabah çok erken havalimanına inmiştik.
Terminale girdiğimizde beni çok şaşırtan bir şey oldu.
Birden saban ezanı okunmaya başladı.
Hayatımda birinci defa bir havalimanında bu türlü bir şeyle karşılaşıyordum.
Ama asıl şaşkınlığı ezan bittikten sonra yaşarım.
Çünkü daha ezanın son notası bitmeden, bütün hava limanında sevinçli bir ses yükseldi:
“Jingle Bells…”
Yani Christmas’ın bütün dünyada en bilinen şarkısı…
Elimdeki balkabağına bakıp “acaba?” dedim
İşte o sabah şunu düşünmüştüm.
Acaba bizim ülkemizde de “Yılbaşı”, “Cadılar Bayramı” ve “Ramazan” sevinçle kutlanamaz mı…
Çarşamba akşamı dükkanın girişinde elimdeki Halloween balkabağı ile poz verirken o sabahki sorumu hatırladım.
Çünkü dükkâna girince karşıma çıkan birinci kısım Halloween hediyelikleri idi…
İşte o nedenle size bu enteresan dükkânın öyküsünü anlatmak istiyorum.
İki gazeteci, bir pop sosyolog yemekte neler konuştuk?
Olay aldığım bir davetle başladı.
Geçen çarşamba akşamı, Türkiye’de çok taktir ettiğim bir iş insanı, iki gazeteci ve bir pop sosyolog olarak beni yemeğe davet etti.
O yemeğe gittim zira, içinde bulunduğumuz şu berbat ekonomik şartlarda çok sempatik bir yatırımı haber veriyordu bize.
Ev sahibi Karaca Grubu’nun Başkanı Fatih Karaca’ydı.
Onun çok genç bir yaşta hem Türkiye’de hem de yurtdışında kazandığı muvaffakiyetlerini gördükçe sempatim artıyor.
Gazetecilik yıllarımdan beri, Türkiye’de yaratıcı işler yapan genç girişimcileri daima destekledim.
Fatih Karaca
Hollywood’da oscar muvaffakiyetinden sonra vizyoner yeni bir adım daha
Fatih Karaca, hatırlayacaksınız bu yıl Oscar merasiminde büyük bir muvaffakiyet elde etti.
Bu yıl Wolfgang Puck’un düzenlediği Oscar partisinde Hollywood’un ünlüleri Türkiye’de Karaca’nın tasarladığı tabaklarda yemek yedi.
Fatih Karaca artık çok farklı bir teşebbüse imza attı.
Dünyaca ünlü bir “Gadget”; küçük ikramlık eşya zincirini Türkiye’ye getirdi.
Yurtdışına gidenler bilirler, bilhassa İtalya, İngiltere, Fransa ve İspanya üzere ülkelerde “Flying Tiger” isimli bir mağaza zinciri vardır.
Bazılarının ıvır zıvır dediği lakin birden fazla beşere çok enteresan gelen küçük eserler satan bir mağaza zinciridir bu.
Fiyatları çok düşük, kimileri üç beş dolar civarında özel tasarım, çok cazip, albenisi yüksek eserlerdir bunlar.
Karaca kümesi işte dünyaca ünlü bu markayı Türkiye’ye getirdi ve birinci mağazasını perşembe sabahı Kanyon’da açtı.
Oscar’da “Karaca Red Carpet Colletion” isimli tabakları ile servis edilen yemekler
Flying Tiger karı koca bir çiftin şemsiye satarak kurduğu marka
Flying Tiger’ın üç üst düzel yöneticisi ve Karaca’nın başkanı ve iki yöneticisi ile birlikte yemek yedik.
Yemekte benim dışımda iki iktisat gazetecisi vardı.
Biri kendi Instagram ve YouTube hesabını yöneterek yeni medya olarak çalışan Şelale Kadak, öteki de İktisat gazetesi muharriri Vahap Munyar’dı.
Flying Tiger markasının kıssasını şahsen bu markanın Küresel CEO’su Martin Jermin’den dinledim.
Marka 1988 yılında Danimarkalı bir karı koca tarafından kurulmuş küçük bir dükkânla başlamış.
Sadece şemsiye ve gözlük satıyorlarmış.
Tiger, “kaplan” demek lakin Danimarka lisanında 1 lira gibi
“Tiger” İngilizce kaplan manasına geliyor.
Ancak Danimarka lisanında 10 Danimarka kronu bedelinde metal para manasına gelen “Tee yuh” sözünün söylemine benzediği için Tiger demişler.
10 Danimarka kronu bugünün parası ile 1.5 dolar.
Yani Türkçeye “1 Lira” olarak çevirebilirsiniz.
İşte bu sayı Flying Tiger mağazalarının “ruhunu” temsil ediyor.
Çünkü bu mağazada 3-5 dolar karşılığı çok cazip binlerce eser bulabiliyorsunuz.
Kapıdan giren müşterinin artalama sepeti 7 dolar
Hediyelik eşyadan okul kırtasiyesine, küçük elektronik eşyalara kadar çok geniş bir yelpazesi var.
Şirketin CEO’suna, “Öteki ülkelerdeki mağazalarınızda alışveriş edenlerin ortalama sepet ölçüsü nedir?” diye sordum.
7 dolarmış…
Yani bu mağazaya giren beşerler ortalama 7 dolarlık eser alıp çıkıyormuş.
Çoğu müşteri de tek eser alarak ayrılıyormuş.
Sayın CEO, 7 dolarlık alışverişle bu mağaza para kazanabilir mi?
Tabii aklıma gelen birinci soruyu CEO’ya sordum:
“Bu kadar küçük paralarla bu mağaza dönebilir mi? Yıllık cironuz ne kadar?
Şaşırtıcı bir karşılık veriyor.
Yıllık ciroları 1 milyar dolara yaklaşmış.
Yurtdışına giden birçok arkadaşım bu mağazanın bağımlısı olduğunu söylüyor.
Çocuklarıyla gidip küçük armağanlar alıp çıkıyorlarmış.
En büyük cirolar kutlama günleri
Tabii en büyük ciroları dünyanın artık ortak hale gelen kutlama periyotlarında yapıyorlar.
En büyüğü de alışılmış ki yılbaşı…
Sonra Halloween…
İyi de Müslüman ülkelerde de bu kutlamalarda cirolar bu türlü büyük oluyor mu?
Evet, oluyormuş.
|
“Uçan Kaplan”, “Ramazan Özel”e hazırlanıyor Türkiye bu mağazaları açan dördüncü Müslüman ülke oldu. Ondan evvel Suudi Arabistan, Birleşik Arap Ülkeleri ve Endonezya var. Şirketin küresel CEO’su enteresan bir haber verdi. “Ramazan’da da yılbaşı üzere özel bir kısım yapacağız.” Böylece benim hayalimdeki yılbaşı-Halloween-Ramazan üçlemesi tamamlanacak. İstanbul’a iki, İzmir’e iki, Ankara’ya bir mağaza Fatih Karaca’nın gayeleri, şirketin Kopenhag’daki merkezini şaşırtacak kadar büyük. İstanbul’da Kanyon’dan sonra Zorlu’da ikinci mağaza açılıyor. Onu Ankara’da bir, İzmir’de iki, Antalya’da bir mağaza izleyecek. Üç yıl içinde 100 mağazayı geçmeyi hedeflemişler. Ayrıca Flying Tiger’ın küresel merkezinden bir adım daha ileri gitmişler. Markanın dünyadaki birinci online satış APP’i, yani uygulamasını kuran Flying Tiger olmuşlar. “İsrail bize saldıracak” telaffuzları ortasında beşere hoş gelen bir haber Bu sayılar bize ne anlatıyor? Bir sefer ekonomik krizle boğuştuğumuz, tabanımızda savaşların giderek bölgesel nitelik aldığı günlerde yeni bir yatırımın gelmesi güzel haber. Ama asıl kıymetlisi, halkın ucuz, yaratıcı ve cazip eserlere olan ilgisini gösteriyor. ŞOK ve BİM’de ortalama sepet nereye düştü? Önümüzde şöyle bir gerçek var. Türkiye’de Şok ve BİM mağazalarındaki ortalama sepet ölçülerine baktım. Halka açık olduğu için bu sayıları veriyorlar. ŞOK’ta 121 TL, BİM’de 163 TL… Migros’ta 450 Carrefour’da ise 350 TL. Bu sayılar gösteriyor ki, halkın alım gücü yerlerde sürünüyor. 121 TL 3 dolar civarında bir para… Mağazanın birinci 2 gün performansı ne oldu? Diyebilirsiniz ki, insanların temel gereksinim sepetin bu kadar düşük olduğu bir ülkede ortalama sepeti 7 dolar olan global bir marka ne iş yapar? Böyle bir konjonktürde bu ihtiraslı gayeler tutturulabilir mı? Fatih Karaca dün birinci güç günün satış durumlarını verdi. (*) Kanyon’daki mağaza, açıldığı gün dünyada şu ana kadar 1 günde en çok ciro yapan mağazası olmuş. (*) Tıpkı Kanyon mağazası ikinci gün de birinci gün rekorunu egale etmiş. (*) Tekrar birinci gün markanın dünyada en çok online satış yapan mağazası olmuş. |
Bu trend devam ederse demek ki hâlâ hayat var
Bu bu türlü devam ederse, Türkiye sosyolojisinin kimi farklı özelliklerini de keyfedeceğiz.
Fatih Karaca çok vizyoner bir iş insanıdır.
Bir tabak, çatal, kaşık şirketini bugün elektronik mesken eşyası da üreten dev bir şirket haline getirdi.
İngiltere ve Almanya’da büyüyor.
Şimdi perakendede çok niş üzere görünen fakat çok farklı bir pazara iniyor.
İlgiyle izlemeye devam edeceğim.
Elimdeki Halloween balkabağı bana işte bu türlü farklı bir sosyoloji ve ekonomiyi anlatıyor.
O nedenle uzun uzun anlattım.
Bence Türkiye açısından yeterli bir gelişme bu.
En azından Türkiye’de düzgün şeyler de oluyor dedirten bir teşebbüs.