Dünya iktisadının pandemi sonrasında ortaya çıkan enflasyonla çaba emeliyle geliştirilen sıkı para siyasetleri sonucunda tarihi ortalamalarının altında büyüme gösterdiğini anlatan Yılmaz, hala pandemi öncesi ortalamalara dönülemediğini vurguladı.
Yılmaz, dünyada son 20 yılda yıllık ortalama yüzde 3,5 civarında büyüme olduğunu belirterek, “Geldiğimiz son periyotlarda ise 3’ün biraz üstüne çıkabilmiş durumdayız. Maalesef bir taraftan bu şartlar, bir taraftan jeopolitik tansiyonlar, başka taraftan artan korumacılık eğilimleri, bloklaşmalar, bütün bunlar büyümeyi ve ticareti sınırlamış durumda. Bu da ihracatçı vilayetlerimiz başta olmak üzere iktisadımızı etkiliyor.” diye konuştu.
“GEÇMİŞE NAZARAN DAHA İYİYİZ”
Türkiye’nin Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun ihracatın yüklü merkezleri olduğuna değinen Yılmaz, “Özellikle bu bölgelerde de zahmetli bir tablo yaşandı. Genel olarak dünyada sıkı para siyasetlerinden daha gevşek siyasetlere gerçek bir geçiş var. Amerika Birleşik Devlet Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası faiz indirimlerine başlamış durumda. Bu bizim ve bütün gelişmekte olan dünya için olumlu bir haber. Zira bir taraftan bu sıkı para siyasetlerinin gevşemesi dünya talebini artırıcı tesir yapacak.,
Diğer taraftan faizlerin dünya ölçeğinde düşmesi dış finansmana, gelişmekte olan ülkelerin erişimi ve finans maliyetini de olumlu etkileyecek. Bugün içinden geçtiğimiz süreç geçmiş birkaç yıla nazaran biraz daha olumlu. Bizim ticaret ortaklarımızdaki büyüme çok çok kıymetli.” sözlerini kullandı.
İHRACATI DESTEKLEME POLTİKASI SÜRECEK
Yılmaz, ihracatı en fazla etkileyenlerin başında dış talebin geldiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Son yıllarda ana ticaret ortaklarımızdaki büyüme yüzde 2’ler civarında. Bu yıl ticaret ortaklarımızda yüzde 2,4 üzere bir büyüme bekliyoruz. Göreceli olarak da olsa bir güzelleşme kelam konusu. Başka taraftan emtia fiyatları da pandemi periyodunda çok yükseldi. Sanayi ve hane halkları olarak hepimiz yaşadık.
Burada da tekrar olumlu eğilim oluşmuş durumda. Doğal gaz da petrol de öteki emtia fiyatlarında olsun. Dünya daha ölçülü bir seyre gelmiş durumda. İthalatçı olan bir ülke olarak bu da bizi bu yıl olumlu etkileyecek diye bekliyoruz. Ya bu dünyadaki koşullar şimdi tam ülkü olmamakla birlikte daha destekleyici bir pozisyon arz ediyor’ diye söz edebilirim. Biz de bu kaideler içinde ihracatımızı odağına alan, ihracatı daha fazla desteklemeyi öngören bir büyüme siyasetiyle yolumuza devam ediyoruz.”
Orta Vadeli Program’ın büyüme açısından odağında istikrarlı büyüme kavramı olduğuna işaret eden Yılmaz, “Yani yalnızca iç taleple değil, dış taleple birlikte büyüme. İç ve dış talebin daha istikrarlı bir büyüme. Bu da bizim enflasyonu düşürme siyasetimizin kıymetli bir bileşeni, bir kesimi. Hem büyüyüp hem enflasyonu düşürecekseniz büyümenin kompozisyonunu değiştirmeniz lazım. Dış talebin katkısını daha fazla almanız lazım. İç talep biraz daha ölçülü hale gelmek durumunda. Münasebetiyle bu çerçevede de yolumuza devam ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
2027’DE ULUSAL GELİR HEDEFİ
Yılmaz, son 20 yılda dünyada büyüme 3,5 iken Türkiye iktisadının yıllık ortalama yüzde 5,4 büyüdüğüne dikkati çekti.
Toplam ulusal gelir 2002’de 238 milyar dolarken geçen yıl 1 trilyon 130 milyar dolara çıktığını aktaran Yılmaz, şöyle devam etti:
“Bu yılın sayıları şimdi son çeyrek çıkmadığı için kesin değil lakin varsayımımız 1,3 trilyon doların üstünde bir ekonomik büyüklüğe ulaşmış olacağız. Kişi başına gelirimiz de 3 bin 608 dolardan geçen yıl prestijiyle 13 bin 243 dolara yükseldi. Bu yıl prestijiyle 15 bin 500 doları aşan kişi başına geliri sağlayacağımızı düşünüyoruz.
Büyüme farkı Avrupa Birliği ile mukayese ettiğimizde bizi çok farklı bir noktaya taşımış durumda. 2002’de Avrupa’daki satın alma gücüne nazaran kişi başına gelirin 100 olduğunu kabul ederseniz Türkiye’deki kişi başına gelir onun yalnızca yüzde 38’iymiş. Bu yıl prestijiyle bunun yaklaşık yüzde 75’e ulaşmasını bekliyoruz. Yani Türkiye’nin kişi başına satın alma gücüne göre geliri, Avrupa Birliği ortalamalarının yüzde 75’ine gelmiş olacak.
Bu da kalkınma literatüründe yakınsama dediğimiz hadise. Yani gelişmiş ülkelere yaklaşma. Türkiye son 20 yılda büyük oranda bunu başarmış durumda. Lakin daha gidecek aralığımız var. Daha yüzde 100’e ulaşamadık.”
Yılmaz, 2024’ün birinci üç çeyreğinde iktisatta yüzde 3,2 büyümenin gerçekleştiğini hatırlatarak, Orta Vadeli Program’da ise büyümenin 2024’te yüzde 3,5 oranıyla amaca yakın düzeylerde olacağını öngördüklerini bildirdi.
Bu yıl ise yüzde 4 büyüme amacının olduğuna işaret eden Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yine istikrarlı, nitelikli bir büyüme. Ondan sonraki yıllar 4,5, 5 üzere giderek artan oranlarda bir büyümeyi hedefliyoruz. Burada şunun da altını çizmek isterim. Enflasyonu düşürdüğünüz, fiyat istikrarını sağladığınız bir ortamda sürdürülebilir istikrarlı büyümenin de tabanını oluşturuyorsunuz.
Kısa vadede büyümeyle istikrar ortasında birtakım kasvetler olabilir. Orta vadeli baktığınız vakit aslında fiyat istikrarının sağlandığı ortam büyüme ve yatırım ortamı için çok değerli. Zira öngörülebilirliği getiriyor.
Yatırım ortamını güzelleştiriyor ve itimadı pekiştiriyor. Hasebiyle enflasyonla çabamız birebir vakitte sürdürülebilir büyüme açısından da çok değerli. 2027 yılına uzanan bir Orta Vadeli Programı’mız var. 2027 yılına geldiğimizde beklentimiz ulusal gelirimizin 1,8 trilyon dolara ulaşması, kişi başına gelirimizin de 20 bin doları aşması. Bu formda genel amaçlarımızdan bahsedebilirim.”
31 PUAN DÜŞEN ENFLASYON
Yılmaz, en öncelikli hususun enflasyonla çaba olduğuna değinerek, şunları kaydetti:
“Bu noktada da programımızın başarılı sonuçlar ürettiğini, meyvelerini vermeye başladığını söz edebilirim. Enflasyonla çabamız 3 periyottan oluşacak demiştik. Bir geçiş devri, sonra dezenflasyon devri, akabinde kalıcı fiyat istikrarı periyodu.
Geçiş devrini geçen yılın haziran ayı prestijiyle tamamladık. Haziran ayından itibaren dezenflasyon periyoduna girdik. Hazirandan yıl sonuna kadar 31 puanı aşan oranda enflasyonda bir düşüş gerçekleşti. Aralık ayı enflasyonumuz yüzde 1 civarında çıktı.
Yıllık enflasyonu da 44,4 civarında bir oranda tamamlamış olduk. Bir evvelki yılın yıl sonu enflasyonuna nazaran 20 puan düşüş var. Dezenflasyonun başladığı haziran ayından bakarsanız 31 puan düşüş kelam konusu. Enflasyonla gayretimiz devam ediyor. Bu gayret 2025 yılında da sürecek.
Güçlü bir formda dezenflasyon siyasetimizi devam ettireceğiz. Bunun sonucunda da çok daha düşük enflasyon oranlarına ülkemizi taşıyacağız. Bu kalıcı toplumsal refah açısından da gelir dağılımını güzelleştirme bakımından da büyüme bakımından da her bakımdan çok değerli ve değerli.”